اراک
بنیان شهر اراک به دوره قاجار و پادشاهی فتحعلی شاه می‌رسد. در اوایل سلطنت قاجار وسعت و جمعیت منطقه عراق عجم همواره باعث بروز ناامنی و اختلافات محلی می‌شد و این امر از لحاظ سیاسی و اقتصادی برای حکومت مرکزی مشکل ایجاد می‌کرد. در زمان فتحعلی شاه قشونی به نام عراق و سپهداری یوسف خان گرجی تشکیل گردید و فتحعلی شاه به فکر سربازگیری از مردم این سامان افتاد. یوسف خان گرجی از شاه تقاضا نمود که برای مرکز قشون قلعه‌ای نظامی احداث کند. به همین جهت تأسیس ساختمان اولیه شهر به‌صورت قلعه‌ای به نام سلطان آباد، شروع و در سال ۱۲۲۳ خورشیدی (۱۸۰۸ میلادی) به پایان رسید. اراک از معدود شهرهای ایران است که طبق نقشه ساخته شده است. تریزر، مهندس فرانسوی که به همراه ژنرال گاردان از سوی ناپلئون به ایران آمده بود، اراک را مطابق شهر نیس فرانسه طراحی کرد.
اهمیت شهر با تکمیل راه آهن سراسری جنوب به شمال ایران در سال ۱۹۳۸ افزایش می‌یابد که در طول دوره جنگ جهانی آب و سوخت در اینجا انبار می‌شده است.[شهر قدیم اراک دارای چهار دروازه بوده بازار کنونی اراک شبکه ارتباطی داخلی این دروازه‌ها بود و راه‌های اصلی و خارجی از این دروازه‌ها آغاز می‌شد. این دروازه‌ها عبارتند از:
باغ ملی اراك، پیش از سال 1979
- دروازه شهرجرد در مشرق
- دروازه رازان در شمال
- دروازه حاج علینقی در غرب
- دروازه قبله در جنوب
با عبور راه آهن از اراک و احداث خیابان و گذرگاه‌های جدید توسعه شهر در قسمت جنوب و جنوب غربی آغاز شد. براساس آمار کتاب ایرانشهر در سال ۱۳۲۰ ش، جمعیت اراک ۵۱۰۰۰ نفر بود. از این تاریخ اراک نیز مانند سایر شهرهای کشور توسعه یافت. در سال‌های صلح و آرامش دیوارهای حفاظتی شهر برداشته شد و شهر اراک و نقشه منظم اولیه آن بی رویه رو به توسعه نهاد. موقعیت ترابری اراک از مهمترین عوامل توسعه شهر در سال‌های اخیر بوده است
| 
